Böbrek taşı

İdrarda çözünebilen kalsiyum, ürik asit, mineral ve diğer kimyasalların böbreklerde kristalleşerek meydana getirdiği taşlardır. Kalsiyum oksalat, ürik asit, struvit ve sistin olarak dört tür böbrek taşı bulunmaktadır. Farklı namacıylalerden meydana çıkabilen böbrek taşları; taşın tipine, büyüklüğüne ve bulunduğu yere göre değişik yollarla tedavi edilebilmektedir.

BÖBREK TAŞI NEDİR?

Böbrek taşları, böbrekler ya da idrar yollarında tespit edilen kristallerden meydana gelen sert birikintilerdir. Mineral ve tuzlardan oluşurlar. Renal lithiasis ya da nefrolitiyazis denilen böbrek taşları tek böbrekte oluşabileceği gibi her iki böbrekte de gelişebilir.

BÖBREK TAŞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Böbrek taşları genelde üreter artık idrar yoluna girdikleri dönemde sendrom vermektedir. Böbrek taşının vakitgelen semptomları arasında bel ve sırt ağrısı, idrarda kan, mide bulantısı, kusma, ateş ve kötü kokan ya da bulanık görünen idrar yer alır.

Böbreğinde taş olan şahıslarda genel olarak görülen bulgular şunlardır:

Böbreklerin bulunduğu noktada, sırtta, kaburgaların altında, alt karın bölgesinde ve kasıklarda ağrı
İdrar yapar iken yanma, ağrı ve sık idrar yapma ihtiyacı
İdrar renginde ve kokusunda değişiklik
Mide bulantısı ve kusma olabilir.
İdrar miktarında azalma

Yoğunluğu değişen idrar akışı
Böbrek taşı enfeksiyona namacıyla olduysa idrar rengi bulanıklaşır ve koyulaşır. Ateş ve üşüme-titreme görülebilir.
Eğer böbrek taşının idrar yolunu tıkadıysa şahıslarda gelişen dönemde böbrek fonksiyonunu kaybeder ve çift doğrultulu ise böbrek yetmezliği gelişebilir.

BÖBREK TAŞI NEDENLERİ NELERDİR?

Böbrek taşı teşekkülünde aniden çok faktör faktör rol oynayabilir. Böbrek taşı oluşmasında birkaç faktörün bir araya gelmesi riski artırabilmektedir.

Yetersiz sıvı alımı: Vücutta yeterli su olmaması böbrek taşı oluşmasında mühim bir faktördir. Gün içerisinde yeteri oranda su içilmemesi idrarla atılan taş öncüsü maddelerin yoğunluğunu artırır ve idrarı asidik duruma getirebilir. Bu halde böbrek taşı oluşumuna namacıyla olabilir. Sıcak iklimlerde yaşayanlar ve çok çok terleyenler de risk altındadır.
Cinsiyet: Erkeklerde bayanlara oranla daha çok böbrek taşı oluştuğu bilinmektedir.
Genetik: Ailede böbrek taşı geçmişi olması artık kalıtsal unsunlar böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.

Daha evvelce böbrek taşı meydana gelen bireylerin yine böbrek taşı oluşturma olsılığı daha yüksektir. Genellikle 25 yaşından evvelce böbrek taşı meydana gelen şahıslarda yineleyen böbrek taşları görülebilmektedir.
Beslenme de böbrek taşı teşekkülünde etkili olabilir. Protein, sodyum ya da şeker yönünden yüksek bir beslenme düzeni böbrek taşına zemin hazırlayabilir. Yüksek protein düşük lif seviyesi sahibi olan şekilde beslenmekten uzak durmak gerekmektedir. Genellikle besinlerin çok çok tuzlu tüketilmesi böbreklerden atılan kalsiyum sayısını artırır ve böbrek taşı tehlikesini mühim ölçüde artırır.

Sindirim sistemi ameliyatı yaşamış şahıslarda risk seviyesi artabilmektedir.
Kilolu ve obezite hastası şahıslarda böbrek taşı oluşabilir.
Polikistik böbrek ya da diğer bir kistik böbrek hastalığı olan şahıslarda böbrek taşı oluşma seviyesi daha çokdır.
Tek böbrekli olmak böbrek taşı oluşma tehlikesini artırabilmektedir.
İdrarda sistin, oksalat, ürik asit ya da kalsiyum oranlarının yükselmesine namacıyla olan rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu tehlikesini artırır.
Sıvı birikimini azaltmak amacıyla sarfedilen ilaçlar, kalsiyum bazlı antasitler, birtakım antibiyotikler ve ilaçlar böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.

Çok sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek, Crohn hastalığı, renal tübüler asidoz, hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek ve Dent hastalığı gibi rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu tehlikesini artırır.
Uzun vakit D vitamini ve kalsiyum takviyesi kullanmak böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilmektedir.

BÖBREK TAŞI ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Böbrek taşı türlerinin bilinmesi tedavi amacıyla mühimdir. Böbrek taşının türüne göre tedavi yönlendirilebilirken yinelamaması amacıyla alıncak önlemler de belirlenebilir. Böbrek taşı türleri şu şekildedir.

Kalsiyum Taşları: En sık görülen böbrek taşı çeşididir. Böbrekte meydana gelen taşların birçoğu, genelde kalsiyum oksalat formundaki kalsiyum taşlarıdır. Kalsiyum taşlarının manzarası genelde ya büyük ve pürüzsüz ya da dikenli ve kabadır. Fındık, çikolata, meyve ve sebzelerde yüksek oranda tespit edilen oksalat karaciğer doğrulusunda da üretilmektedir.