Tarihi, Romalılar ve Antik Yunanlılara kadar uzanan zeytinyağı, Akdeniz külçeşitlerinin asli gıda maddesi olmuştur. Zeytinyağı bugünümüzde her yemekte kullanılarak popülerliğini sürdürmektedir. Fındık ya da yağlı balıklardan elden edilen yağlardan ziyade zeytinyağının sağlığa çoğu yararı bulunur. Kullanılan diğer yemek yağlarıyla karşılaştırıldığında zeytinyağı, kuvvetli polifenol bileşikleri yardımıyla ön plana çıkar. Zeytinyağının kullanımı, daha kuvvetli bir kemik yapısının oluşmasını ve kolesterol düzeyinin dengelenmesinde mühim bir rol oynar.
Zeytinyağı Nedir?
Zeytinyağı, zeytinlerinde sıkıştırılmasıyla elde edilen sıvı ve natural bir yağ olarak tanımlanabilir. Yağın tadı zeytinin türüne göre değişiklik gösterir. Akdeniz’e özgü bir zeytinin tadı hafif ve acı olabilmektedir. Rafine edilmiş ya da edilmemiş halları zeytinyağının derecelerini belirler. Rafine edilmeyen yağlar, saf bir yapıya sahiptir. Isı ve kimyasal kullanmadan işlen-miş olan zeytinyağının kuvvetli bir tadı bulunur. Kusurların giderilmesi amacıyla işlenen zeytinyağı ise genelde açık renkli ve yumUşak bir tada sahiptir.
Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?
Zeytinyağı, sıhhat yönünden son derece yararlı ve mühim bir gıdadir. Sindirim sistemini düzenler, kanser tehlikesini azaltır, vücuttaki iltihaplanmayı giderir, saçı nemlendirir. Zeytinyağı çeşitlerinden her birinin değişik dumanlama noktaları bulunur. Bu dumanlama noktası zeytinyağının kullanım alanını belirler. Yemeklerde ya da sos olarak kullanımı da buna göre belirlenir. Tat, koku, renk, asit seviyesi ve elde edilme yöntemlerine göre zeytinyağı çeşitleri de değişiklik gösterir. Zeytinyağı elde edilme ve üretilme biçimine göre çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
Natürel Sızma Zeytinyağı
Sızma Zeytinyağı
Saf Zeytinyağı
Rafine Zeytinyağı
Zeytin Ezmesi Yağı
Natürel Sızma Zeytinyağı
Natürel sızma zeytinyağı, zeytinyağının en iyi çeşitleri arasında yer alır. Yüksek ısıya maruz kalarak elde edilen bu zeytinyağı türü soğuk sıkım yöntemiyle elde edilir. Aynı vakitte düşük asit konusuna sahiptir. Bu türde natural lezzetin ve aRomanın bulunduğu bilinmektedir. Sıhhat yönünden sıkça tercih edilir ve kullanılır. Natürel sızma zeytinyağı diğer bir bileşenle karıştırmadan kolaylıkla tüketilmektedir.
Sızma Zeytinyağı
Sızma zeytinyağı, rafine edilerek soğuk sıkım yöntemiyle elde edilir. Daha natural tat ve aRomalara sahip olan sızma zeytinyağı, yüzde 1 ila 4 arasında hafif yüksek asit konusuna sahiptir. Aynı vakitte bu zeytinyağı türü sıcaklığa da sağlam olmaktadır. Diğer türlerle karşılaştırıldığında yumUşak bir tadı bulunur.
Rafine Zeytinyağı
Siyah ve yetişkin zeytinlerden elde edilen rafine zeytinyağı, kolon kanserini önlemeye yardımcı olur. Diğer zeytinyağı çeşitleriyle aynı kaloriyi içerir. Yine de düşük kaliteli olarak kabul edilir.
Saf Zeytinyağı
Sızma ve rafine zeytinyağının harmanlamasından meydana çıkan saf zeytinyağı, karıştırma yönteminin neticesinde niteliği beklendiği kadar iyi olmadığında kullanılmaktadır. Kalitesini çoğaltmak amacıyla de daha niteliği bir yağ çeşidi ile yaydırılır. Kaliteli olarak eklenen yağ, yüksek miktarda E vitamini sağlar ve iyi bir lezzet verir.
Zeytin ezmesi yağı
Düşük kaliteli bir zeytinyağı çeşididir. Zeytinin sıkıştırılmasından sonra kalan tortudan elde edilir. Zeytinler sıkıştırılıp preslendikten sonra geriye yağ ve su sahibi olan birikintiler bırakılır. Birikintilerle birlikte niteliği çoğaltmak amacıyla saf yağ yaydırılır ki bu yüzden piyasada tespit edilen en ucuz zeytinyağı çeşitleri arasında yer alır.
Zeytinyağı Gıda Değeri
Zeytin yağı az miktarda doymuş yağ içerdiğinden kalp sağlığına ideal bir gıdadir. Zeytinyağı tüketmek, gıdalerden A, D, E ve K gibi yağda çözünen vitaminleri bedene işlemesini sağlar. Bir yemek kaşığı zeytinyağında şu gıda değerleri yer alır:
Kalori: 120
Protein: 0 gr
Yağ: 14 gr
Doymuş yağ: 2 gr
Tekli doymamış yağ asitleri: 10 gr
Çoklu doymamış yağ: 1,5 gr
karbonhidratlar: 0 gr
Lif: 0 gr
Şekerler: 0 gr
Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Hastalıklara karşı koruma gerçekleştiren zeytinyağı, kuvvetli polifenol bileşiklere sahiptir. Bunun yanısıra kalp hastalıklarına karşı korur, kanser tehlikesini azaltır. Zeytinyağının faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Polifenoller Açısından Zengindir
Sızma zeytinyağı, antioksidan özelliklere sahip olan polifenoller yönünden son derece varlıklı bir gıdadir. Polifenoller, kanser, diyabet, kalp hastalığı ve bunamaya karşı etkilidir. Zeytinyağı, antioksidan ve antienflamatuar olan iki polifenol içerir.
Kalp Sağlığını Destekler
Zeytinyağı, içerdiği bileşenler yardımıyla kalp hastalıklarına karşı korur. Genellikle Akdeniz tipi bir beslenme biçimi olan şahıslarda kalp hastalıkları geliştirme riski düşüktür. Zeytinyağındaki bileşikler, kan basıncını düşürerek, damarların sertleşmesini önler.
Felç Riskine Karşı Korur
İnme, kalp hastalıklarından sonra en mühim sorun olarak görülür. Zeytinyağında tespit edilen polifenoller kanda yer alan kolesterol civarını düşürür. Sonuç olarak beyine kan gerçekleştiren damarlarda kolesterol birikmesi engellenir. Bu hal felç tehlikesinin büyük ölçüde azalmasını sağlar.
Kilo Kaybına Yardımcı Olur
Zeytinyağı, tekli doymamış yağ asitleri bakımından son derece varlıklıdir. Tekli doymamış yağ asitleri kalp sağlığı yönünden son derece yararlıdır. Aynı vakitte kan şekeri seviyelerinin korunmasında da etkilidir. Bunların yanısıran zeytinyağı aç olmama hissi sunarak daha az yemek kullanımı sağlar. Kalori azalmasını sağlayarak kilo kayıbına yol açar.