Atatürk Barajı

Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında, Fırat Nehri üstünde kurulu olup, enerji ve sulama amaçlıdır. GAP Projesi amacıylade, Karakaya Barajının 180 km mansabında, Şanlıurfa ilinin Bozova ilçesine 24 km mesafede Fırat Nehri üstünde kurulan barajdır. 1983 senesinde inşaatı başlamış olan baraj 1992 senesinde işletmeye açıldı. 8 türbine sahip barajın yüksekliği 169 m’dir. Kaya dolgu tarzında bir barajdır. Atatürk Barajı, dolgu hacmi bakımından dünyanın en büyük 6. barajı durumundadır. Hidroelektrik Santralı da, dünyada duruman yapımı sürenler arasında 3., inşa edilmiş olanlar arasında da 5. en büyük santraldır. Aynı vakitte Avrupa’nın ve Türkiye’nin en büyük barajıdır. Atatürk Barajı, tamamıyla Türk işçi ve mühendisinin emek ve alın teriyle gerçekleştirilmiştir. Bu dev barajın bedeni 80 ay gibi kısa bir vakitte bitirilmiştir.

ATATÜRK BARAJI NEREDE?

Atatürk Barajı, Fırat Nehri üstünde, Şanlıurfa, Adıyaman ve Gaziantep illerinin sınırlarını meydana getiren bölümde yer almaktadır. Türkiye’nin güneydoğusunda, Fırat Nehri’nin büyük bir kısmını kaplayan bu devasa baraj, Harran Ovası’na mühim ölçüde su sağlamaktadır.

ATATÜRK BARAJI KAPASİTESİ NE KADAR?

Atatürk Barajı’nın toplam su depolama kapasitesi son derece etkileyicidir. Baraj, 48 milyar metreküp su depolama kapasitesine sahiptir. Bu büyük su rezervi, hem enerji üretimi hem de sulama projeleri amacıyla mühim bir kaynak sağlamaktadır.

ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA

Atatürk Barajı, yalnızca su depolama kapasitesiyle değil, aynı vakitte enerji üretimi ve sulama projeleriyle de ilgi çeker. Baraj, 2.400 megavatlık kurulu kuvvetiyle Türkiye’nin enerji ihtiyacına mühim bir katkıda bulunmaktadır. Aynı vakitte, barajdan elde edilen su, Harran Ovası’nın verimli tarım arazilerini sulayarak bölümdeki tarım hareketlerini desteklemektedir.

ÇEVRESEL ETKİLER VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Atatürk Barajı’nın inşası, su kaynaklarının daha etkin bir şekilde kullanılmasını ve çevresel kalkınmayı desteklemeyi amaçlamaktadır. Ancak, büyük çaplı baraj projeleri genelde çevresel etkilere de namacıyla olabilir. Barajın çevresel etkisi ve sürdürülebilirlik hususları da derli toplu olarak değerlendirilmekte ve yönetilmektedir.

İnşası ve Baraj Yapısı

1983 senesinde inşaatı başlamış olan baraj 1992 senesinde işletmeye açıldı. 8 türbine sahip barajın yüksekliği 169 m dir. Kaya dolgu tarzında bir barajdır. Gövde hacmi 84 500 000 (84,5 milyon) m³ tür. Dış yüzeyi kaya içi kil ve topraktır. Baraj gölünün baskısı ile ilk inşasındaki yüksekliği10mkısalmıştır.
İnşaatına; 4 Kasım 1983 tarihinde başlandı. 1994 senesinde bitirilmesi plan edilen baraj; sulama ve enerji amaçlıdır. 84,5 milyon m3 kaya ve toprak dolgu ile dolgu hacmi bakımından bugüne kadar dünyada inşa edilen barajlar arasında beşinci sıradadır. Meydana gelen göl kısmı 817 km2 dir.

Temelden yüksekliği 169 m dir. Irmak seviyesinden yükseklik bakımından en az su kotu 513, en uygun su kotu 526, maksimum su kotu ise 524 m ye ulaşır. Barajda elektrik üretimi amacıyla derinliğin en az 133 m olması gerekir. Baraj duvarının boyu 1644, eni ise 15 m dir.
Kurulu Gücü
2400 MW kuvvetiyle senelik 8 900 GW elektrik enerjisi üretim kapasitesine sahiptir. Atatürk Barajı, Türkiye’deki hidroelektrik santrallerinde imal edilen enerjinin yüzde 20’sini tek başına karşılayacak seviyededir.

Baraj Büyüklüğü

Atatürk Barajı, dolgu hacmi bakımından dünyanın en büyük 6. barajı durumundadır. Hidroelektrik Santralı da, dünyada duruman yapımı sürenler arasında 3., inşa edilmiş olanlar arasında da 5. en büyük santraldir. Aynı vakitte Avrupa’nın ve Türkiye’nin en büyük barajıdır. Atatürk Barajı, tamamıyla Türk işçi ve mühendisinin emek ve alın teriyle gerçekleştirilmiştir. Bu dev barajın bedeni 80 ay gibi kısa bir vakitte bitirilmiştir.

Sulama

Yıllık ortalama su akışı 26 654 milyar m3 tür. Toplam su depolama hacmi 48,7 milyar m3 tür. Her bir grupta; kuvveti 300 Megawatt olan 8 adet türbün jeneratör bulunmaktadır. 25 Temmuz 1992’de bu 8 üniteden ikisi hizmete açılmıştır. Şanlıurfa, Harran, Mardin, Ceylanpınar, Siverek-Hilvan ovaları ile birlikte 1,43 milyon dönüm arazi sulanır duruma gelecektir. Bütün alanların sulamaya açılması halinde, senelik getirisi 2,5 milyar dolar olacaktır.