Köprücük Kemiğinin Anatomisi
Köprücük kemiği aynı iki uzun direği birbirine bağlayan bir kiriş gibi, göğüs kemiğini (sternum) ve omzu birbirine bağlar. Esasında iki köprücük kemiğimiz bulunmaktadır (her bir omuza bağlı birer tane). Köprücük kemikleri göğsü çerçeveler ve boynu ve kolları destmafsaleye yardımcı olur fakat bu uzun, ince kemikler bir ağrı kaynağı olabilir. Bu ağrı keskin ve kuvvetli olabileceği gibi hafif bir sızı şeklinde de olabilir. Hareket edildiğinde ya da soluk alındığında bile ağrıyabilir.
Köprücük kemiği ya da klaviküla, her iki ucunda mafsaller tespit edilen hafif “s” şeklindedir. Bağlar, kemiği yerinde tutmak amacıyla çevredeki kasları her mafsalde kemiğe bağlar. İki köprücük kemiği mafsalı şunlardır:
Akromiyoklaviküler mafsal, köprücük kemiğinin omzun üst evresinde kürek kemiğiyle birleştiği yerdir.
Sternoklaviküler mafsal, köprücük kemiğinin ve göğüs kemiğinin boynun tabanının derhal altında bir araya geldiği yerdir.
Köprücük kemiği, kemikle ya da mafsallerle alakalı bir problem amacıyla ağrıyabilir ya da ağrı yaralanma ya da hastalıktan kaynaklanıyor olabilir.
Köprücük Kemiği Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Köprücük kemiği ağrısının en süregelen amacıyla yaralanmalar ve artrittir. Daha az sık sık bir kemik enfeksiyonu ya da köprücük kemiği ile aşağıdaki kaburga arasında daralmış bir boşluk olabilir. Düşme ya da diğer bir travma ardından ani köprücük kemiği ağrısı yaşanırsa acil tıbbi yardım alınmalıdır.
Köprücük kemiği ağrısının başlıca amacıyla şunlardır:
Kırık Köprücük Kemiği
Köprücük kemiği kırıkları en süregelen kemik kırıkları arasındadır. Her sene aşağı yukarı 1.000 şahıstan 1’ini etkiler ve bütün kemik kırıklarının aşağı yukarı %10’unu oluşturur.
Köprücük kemiği kırığı fazlası vakit direkt olarak omzun ya da o taraftaki kolun üstüne düşüldüğünde meydana gelir. Bunun nasıl gerçekleştiği yaşa göre değişebilir:
Yaşlı yetişkinler: Çoğunlukla 55 yaşın üzerindeki yetişkinlerde düşme amacıyla köprücük kemiği kırılır.
Gençler ve genç yetişkinler: Daha genç insanlar genelde spor aktiviteleri esnasında köprücük kemiklerini kırarlar. Yaygın senaryolar arasında bisikletten düşmek ya da köprücük kemiğine direkt olarak bir vuruş alabilmek yer alır.
Doktorlar, köprücük kemiği kırıklarını oluştukları yere ve ciddiyetlerine göre sınıflandırır. Köprücük kemiği kırıklarının aşağı yukarı %70’i kemiğin orta alanında meydana gelir. Bu seksiyon en ince seksiyondür ve onu destekleyecek kas ve bağlara sahip değildir. Daha az sık sık kırık, omuz ucuna yakın bir yerde meydana gelir. Nadiren köprücük kemiğinin göğüs kemiğine yakın ucunda kırıklar meydana gelebilir.
Köprücük kemiği kırığının ana sendromu ağrıdır. Kırık derinin altında görülebilir ya da kemik deriden dışarı çıkabilir. Kırığın ciddiyetine bağlı olarak aşağıdakileri yaşam sürdürmek mümkündür:
Morarma
Kolu hareket ettirememe
Şişme
Bazı köprücük kemiği kırıkları ameliyat gerektirebilir. Çoğu vakit bu kırıklar, bir askı takarak ve fizik tedavi yolu ile hareket aralığı ve güç kademeli olarak artırılarak tedavi edilebilir.
Köprücük Kemiği Eklemi Yaralanması
Düşme ya da diğer bir travma köprücük kemiği mafsallerinden birinin ayrılmasına namacıyla olabilir. Bu hal omuzda (akromiyoklaviküler mafsal) ya da göğüs kemiğinde (sternoklaviküler mafsal) meydana gelebilir. Eklem ayrılmasının bulguları kırık bulgularıne benzerdir (ağrı, şişme ve sınırlı hareket).
İlaç tedavisi, immobilizasyon, steroid enjeksiyonları ve fizik tedavi gibi tedaviler genelde ağrıyı hafifletir ve tamamıyla aktif olabilmek amacıyla daha iyi hareket etmeye yardımcı olur. Çoğunlukla diğer tedaviler işe yaramazsa ya da ciddi mafsal yer değiştirmesi halinde ameliyatı düşünülür.
Köprücük Kemiği Osteoartriti
Artrit, mafsalleri yastıklayan ve kemiklerin birbirine sürtünmesini engel olan doku olan kıkırdağın parçalanmasıdır. Osteoartrit, mafsallerdeki aşınma ve yıpranma namacıylaiyle meydana çıkan en süregelen artrit türüdür.
Köprücük kemiğinin bir ya da daha çok mafsalınde osteoartrit oluşabilir. Başlıca bulguları ağrı, sertlik ve şişliktir. Ağır yük kaldırmak da köprücük kemiğinin omuzla birleştiği ucunu aşındırarak artrite namacıyla olabilir.
Osteoartrit bütünüyle tedavi edilemez fakat reçetesiz satılan ağrı kesiciler ve steroid enjeksiyonları gibi tedaviler semptomları iyileştirebilir.
Akromiyoklaviküler mafsaldeki artriti tedavi etmek amacıyla seyrek ameliyat tüketilir fakat sternoklaviküler mafsal artriti amacıyla ameliyat önerilmez. Köprücük kemiğinin derhal arkasından büyük kan damarları geçer, bu da ameliyatı riskli duruma getirir. Diğer tedaviler başarısız olduğunda genelde son deva olarak ameliyata başvurulur.