Bafra Ovası Nerededir? Bafra Ovasının Özellikleri

Bafra Ovası, Karadeniz Bölgesi’nin orta kesiminde delta ovası. Kızılırmak’ın alüvyonları ile meydana gelen ovanın kuzeybatı-güneydoğu tarafında genişliği 46 km’dir. En dar yeri 6-7 km olan ovanın uzunluğu, kuzeydeki Bafra Burnu ile güneydeki Derbent köyü arasında 30-32 km kadardır. Yüzölçümü 560 km2’dir. Delta kısmı amacıylade, yükseklikleri yer yer 10 m’yi aşan, dinamik ve hareket etmeyen kumullar vardır.

Deltanın doğusunda, denizden natural kumul setleriyle ayrılmış lagünler ve bataklıklar bulunmaktadır. Bunların en büyüğü Balık Gölüdür. Kızılırmak’ın denize karıştığı Bafra Burnundan güneye doğru gidildiğinde geniş bir delta düzlüğü ile karşılaşılır. Genel olarak eğimi binde sekiz olmasına karşın, düzlüğün doğu ve batı kenarları birbirinden değişikdır. Batı kenarları rüzgârın etkisiyle tümüyle düzleşmiştir. Buna karşılık doğu kenarları, bugünümüzde de oluşumunu devam ettiren lagünler ve kenar kordonlarıyla ilgi çeker.

Bafra Ovası, kuzeyden güneye doğru basamaklar durumunda yükselmektedir. Yapılan incelemelera göre, 0-20 m’lik, 30-35 m’lik, 90-100 m’lik ve 140-150 m’lik olmak üzere dört değişik yükseklik bulunur. Bunlardan en yüksek olanı, Senozoyik (Yakın) Dönemin Tersiyer (Üçüncü) Döneminin Pliyosen Bölümünde (y. 7-2,5 milyon sene önce) meydana gelen aşınım yüzeyidir. Üzerinde akarsularla taşınmış çakılların olduğu bu yüzey daha sonra denizlerin çekilmesiyle parçalanmış, yarılmış ve büyük bölümü ortadan kalkmıştır.

Bunu izleyen deniz gerilemesi neticesi aşman bölümler tekrar alüvyonlarla dolmuş, daha ileri deniz gerilemesiyle de bu dolgu parçalanmıştır. Bunu izleyen deniz ilerlemesiyle günümüz delta oluşmuştur. Deltanın gerisinde, yüksekliği 600-800 m’ye varan ve Kuzey Anadolu Dağlarının kenar dağları önünde yer alan plato, daha geride de Üst Kretase (Tebeşir) Dönemi (y. 136-65 milyon sene önce) filişlerinden meydana gelen 1.000-1.500 m yükseklikteki Kuzey Anadolu Dağları vardır.

İklimi ve Özellikleri

Bafra Ovasında, yazlar kısmen kurak, kışlar ve baharlar yağışlı geçer. Bafra Ovasında, kenardan 300 m’ye kadar artan alanda bodur çalılıklar yaygındır. Bataklık sahada tuzcul bitkiler, kenar kumullarının üzerinde ise tuzcul ve kumlu ortamlarda yetişen sütleğen çeşitleri bulunur. Maki sınırının gerisinde, kırmızı ve kahverengi topraklarda orman başlar. Uzungöl’le deniz arasında 1.400 ha alan kaplayan bir subasar orman vardır. Ovadaki göl kenarları ile bataklıklar çoğu su kuşu amacıyla mühim kuluçka ve beslenme kısmıdır. Çernek ve Karaboğaz gölleri etrafı burada yaşam sürdüren su kuşları amacıyla koruma ve üretme kısmı olarak ayrılmıştır.

Bafra Ovasının en mühim yerleşim merkezi Bafra’dır. Önemli öbür yerleşim merkezleri Alaçam ve 19 Mayıs’tır (eskiden Ballıca). Sinop-Samsun karayolu boydan boya Bafra Ovasından geçer.

Türkiye’deki tektonik ovalar

Türkiye’de Marmara bölgesinde yer alan çöküntü ovaları Adapiyasaı ovası, Balıkesir ovası, Bursa ovası, İnegöl ovası, Mustafa Kemal Paşa ovası, Ergene ovası bulunur. Ege bölgesinde Soma ovası, Turgutlu ovası, torbalı ovası, Akhisar ovası, Alaşehir ovası, yeni piyasa ovası, Koçarlı ovası, Bergama ovası, Salihli ovası, Söke ovası, Ödemiş ovası bulunur. Akdeniz bölgesinde Amik ve Kahramanmaraş ovası bulunur.

Karadeniz bölgesinde Bolu ovası, Merzifon ovası, Erbaa ovası, Niksar ovası, Turhal ovası, zile ovası, Düzce ovası, Sulu ova, Taş ova, Artova ovası bulunur. Doğu Anadolu’da Malatya ovası, Elazığ ovası, Iğdır ovası, Varto ovası Erzurum ovası, Elbistan ovası, yüksek ova, Tercan ovası, Pasinler ovası bulunur. İç Anadolu’da Konya ovası, Develi ovası, çubuk ovası, Kayseri ovası, Aksaray ovası, Eskişehir ovası bulunur. Güney Doğu Anadolu’da Ceylanpınar ovası, Suruç ovası, Birecik ovası, Harran ovası bulunur.