BEL FITIĞI (LOMBER DİSK HERNİSİ) NEDİR?
Bel fıtığı, omurgalar arasında disk adı verdiği yuvarlak yastıkların zorlanma ve yıpranma nedeniyle yırtılmasıyla meydana gelen sinir köklerinin sıkışmasıdır. Fıtıklaşmış diskler boyun, kol, sırt ya da bacak ağrısının asli nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Bu hal da bel fıtığının yaşandığı yakındaki sinirleri etkileyerek uzuvlarda ağrı, uyuşukluk, his kayıbı ve güçsüzlüğe sebebiyet verebilir.
Omurganın rastgele bir yerinde meydana gelebilir fakat fıtıklaşmış diskler çoklıkla sırtın alt evresinde ya da boyunda oluşur. Bel fıtığının sırtın ortasında olması ise seyrek görülen bir haldur.
Genellikle 30-50 yaş arasındaki şahıslarda daha vakitgelen olarak görülen bel fıtığının erkekleri kadınlardan daha çok etkilediği bilinir.
BEL FITIĞI NİÇİN OLUR?
Bel fıtığı artık lomber disk hernisi omurların arasındaki kıkırdak dokunun yıpranma ya da zorlanma nedeniyle yırtılması, kopması ve yerinden kayması ardından sinir köklerinin sıkışması ile oluşur. Diskler, amortisör vazifiyeti gören, omurganın hareket becerisini sağlayan, omurlar arasındaki lastik sertliğindeki dokudur.
Normalde sinir köklerine yakın yerleşmiş olan disk, bulunduğu yerden taşarak ya da koparak sinir köklerine baskı yapabilir. Bu halde bel ağrısı, bacak ağrısı, bacak anlaşması, kas güçsüzlüğü meydana çıkabilir. Bel fıtıklarının büyük çoklığı bel omurlarının son ikisinde meydana gelmektedir.
Bel fıtığının nedenleri genel olarak şunları içerir:
Uzun vakit aynı pozisyonda oturmak
Aşırı kilolu olmak
Ağır eşyaların kaldırılması
Tekrarlayan eğilme ya da bükülme
Yaşlılık
Sigara içmek
BEL FITIĞI (LOMBER DİSK HERNİSİ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bel fıtığında ağrı bel omurgasında ve sırttan kalçalara, uyluklara ve hem de baldırlara yayılır. Fıtıklaşmış bir disk kaynaklı ağrı hareket halunda artarken, dinlenildiğinde azalır. Sıkışmış sinirlere baskı yaptığı amacıyla öksürme, hapşırma ve oturmak gibi beden hareketlerinde ağrı kötüleşir. Uzuvlarda karıncalanma ya da anlaşma hissi meydana gelir ve sırt bölgesinde büyülenen kısımda güçsüzlük meydana çıkması bel fıtığının bulgularıdir.
Sırt bölgesinin daha çok etkilendiği bel fıtığı bulguları şunlardır:
Bel, boyun ve kürek kemiği ağrısı
Siyatik sinirde baskı varsa kalça ya da bacaklarda ağrı
Vücudun belirli bölgesinde uyuşukluk ya da karıncalanma hissi
Baldırın gerisinde ya da ayak tabanında ağrı
Eğilme, dikelme gibi sırt hareketlerinde problem hayata
Kaslarda meydana çıkan güçsüzlük
Öksürürken, ayakta durduktan ya da oturduktan sonra ve geceleri şiddetlenebilen ağrı
Yürüyüş sırasında meydana gelen zor olan ağrı
Sırt kaslarında spazm
Mesane ya da bağırsak işlevinde değişimler
Bel fıtığında meydana gelen ağrılar şahıstan şahsa farklılık gösterebilir. Genellikle bacağa sunulan siyatik ağrının günlük hayat aktivitelerinizi önleyecek kadar artması, damla damla idrar kaçırma, idrar yapamama gibi bulgularla beraber uyluk içi, bacakların arkası ile makat etrafsindeki alanda meydana gelen ilerleyici his kayıbı ve kas güçsüzlüğü gibi hallerde vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınması gerekir.
Vücudun belirli bölgesinde ağrı, uyuşukluk ya da karıncalanma hissi
Omurgadaki sinir kaslarının sıkışmasıyla bilhassa bedenin bel bölgesinde ağrı, uyuşukluk ya da karıncalanma hissi yaşanır. Hem de bacakta meydana gelen ağrıya ek olarak anlaşma ve keçeleşme şikayetleri de olabilir.
Boyun, sırt ve bacaklara kadar sunulan siyatik ağrılar
Bel fıtığının en özel bulgularınden biri de belden bacağa doğru sunulan ve siyatik olarak adlandırılan ağrıdır. Bu ağrılar kimi zaman ayak tabanına kadar yayılabilir.
Geceleri kötüleşen ağrılar
Bel fıtığıyla beraber meydana çıkan kas ağrısı, gece vakitsince iltihaplanma ya da kas spazmlarını tetikleyebilir zira uyur iken genel bir hareket eksikliği yaşanır ve bu hal fıtıklaşmış disk ağrısını daha da kötüleştirir.
Öksürürken yaşanan keskin ağrı
Öksürük sırasında etraf dokularda meydana gelen baskı neticesinde iltihaplanma ve ağrının yanı sıra aynı vakitte uyuşukluk, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü de oluşabilir. Fıtıklaşmış bir diskten kaynaklanan ağrı, öksürdüğünüzde daha da kötüleşebilir.
Yürüyüş sırasında meydana gelen zor olan ağrı
Yürüyüş sırasında bel bölgesindeki disklerde meydana gelen baskıyla beraber meydana çıkan ağrı da bel fıtığı bulgularınden sayılır.
Ayakta durup oturduktan sonra kötüleşen ağrı
Ayakta durup oturduktan sonra bilhassa bel ve sırt bölgesine saplanan ağrı da bel fıtığı semptomlarındandır.
BEL FITIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Doktor doğrulusunda fiziksel muayene sırasında ağrı, kas refleksleri ve kas gücünüzün değerlendirmesi yapılır.
Fiziksel muayene ardından bel fıtığı teşhisi amacıyla şu yöntemlere başvurulur:
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Bel fıtığı şüphesi amacıyla en vakitgelen ve doğru görüntüleme testi MRI’dır.
Röntgen: Röntgen vasıtasıyla bel ağrılarında kemiklerde kırılma, omurga kayması gibi halleri süratlice değerlendirmek ve takip etmek amaçlanır.
Bilgisayarlı tomografi (BT): Vücut görüntülerini üretmek amacıyla X ışınlarını ve bilgisayar teknolojisini kullanan bir görüntüleme taramasıdır. BT taraması; kemikler, kaslar, yağlar ve organlar dâhil olmak üzere bedenin rastgele bir bölümünün detaylı görüntülerini gösterir.
Miyelogram: Miyelogram, CT taraması amacıyla X-ışını rehberliği kullanılarak omurganıza boya enjeksiyonunu içerir. Boya, omurga kanalındaki daralmayı (spinal stenoz) ve fıtıklaşmış diskinizin konumunu meydana çıkarabilir.
Elektromiyogram (EMG): EMG, bir sinirin kası uyarmasına cevap olarak kas tepkisini ya da elektriksel aktiviteyi ölçen bir testtir.