İnsan bedeni amacıyla kritik dikkate sahip olan vitaminlerden biri de D vitaminidir. Güneş ışınları ve birtakım yağlı gıdalardan elde edilebilen D vitamini kemik yapısının kuvvetli kalmasında kritik rol oynar. D vitaminin eksikliği kemik erimesi gibi ciddi problemlere sebebiyet verebileceği gibi, gün boyu yorgun hissetme, baş ağrısı ve kas ağrıları ile de yaşamı zorlaştıran bulgular yaşanmasına namacıyla olur. Bu amaçla derli toplu olarak vitamin kontrolleri yaptırılarak D vitamini eksikliğinin bulunup bulunmadığından emin olunmalıdır.
D Vitamini Nedir?
Kalsiferol olarak da tanınan D vitamini, kemik teşekkülünde kritik dikkate sahip olan kalsiyum ve fosforu emilmesi ve tutulmasına yardımcı olan, yağda çözünen bir vitamin türüdür. Karaciğerde ve yağ dokuda depolanan D vitaminin, D2 ve D3 olarak iki çeşidi bulunur. Doğal olarak güneşten alınabilen D vitamini amacıyla en iyi gıda kaynakları yağlı balık eti ve balık karaciğeri yağlarıdır. Aynı vakitte yumurta sarısı ve peynirde az miktarda bulunur.
D Vitamini Kaç Olmalı?
D vitamininin normal aralığı mililitre başına nanogram (ng/mL) olarak ölçülür. 20 ile 50 ng/mL arasında bir düzey bedenin sahip olması gerektiği fikir edinilen D vitamini düzeyleridir. 12 ng/mL düzeylerinin altı ise düşük olarak kabul edilir ve bir an evvelce hekim gözetiminde bedenin sahip bulunduğu D vitamininin artırılması amacıyla yol haritası belirlenmelidir.
D Vitamini Günlük İhtiyacı Ne Kadardır?
D vitamini gereksinimi yaşa ve şahsa göre değişkenlik gösterir. 1 yaşına kadarki bebeklerde 400 IU yeterli iken, 1 yaşından ileri 600 IU alınması gerekir. 70 yaşından sonra günlük D vitamini gereksinimi artmaktadır. Düşük D vitamini düzeyleri, bilhassa kemikler ve kaslar ile alakalı bir dizi meseleye yol açabilir.
D Vitamini Eksikliği Neden Olur?
D vitamini eksikliğinin en süregelen amaçlari, D vitaminin kaynağı olan güneş ışınlarına yeteri kadar maruz kalmamak, koyu cilt pigmentine sahip olmak, d vitamini alınabilecek yağlı balık gibi gıdaların az ya da hiç tüketilmemesi, böbrek ya da karaciğer yetmezliği, ilaç kullanımı, lenfoma gibi kanser çeşitleri ve ailede bu öykünün bulunması ya da çocuklukta raşitizim hastalığına yakalanmış olmaktır.
D Vitamini Eksikliği Bulguları Nelerdir?
D vitamini eksikliğinde yorgunluk, beden ve kemik ağrıları, depresyon, ellerde ya da ayaklarda karıncalanma, saç dökülmesi, baş ağrısı ve uykusuzluk gibi bulgular meydana çıkar. Uzun süreli ve aşırı D vitamini eksikliğinde kemik yoğunluğu kaybı, kemik erimesi ve kırık oluşumu da görülebilir. Çocuklarda görülen raşitizim hastalığı da D vitaminin uzun ve aşırı eksikliğinin bir belirtisidir.
Kemik ve kas ağrıları ile kendini gösteren D vitamini eksikliği bulguları şunlardır:
Kas ve kemiklerde zayıflık
Tükenmiş ve yorgun hissetme
Uykusuzluk
Depresyon gibi ruh durumu değişiklikleri
Saç dökülmesi
Baş ağrısı
Bağışıklık düzeneğinin zayıflamasına bağlı daha sık hastalanma
Yaraların daha geç iyileşimesi
İştahta azalma
Ciltte solukluk
Göz altı morlukları
Terleme
Sürekli üşüme
D Vitamini Eksikliği Nelere Neden Olur?
D vitamini eksikliği şahıslarda; kanser, süreğen yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, Romatizma ve kalp hastalıkları gibi sıhhat problemlerine yol açabilir. D vitamini eksikliği; kemik yoğunluğunu da olumsuz etkiler ve kemik hastalıklarına çağrı çıkarır.
Kemik erimesi ve kemik hastalıkları
Kemikler de tıpkı başka dokular gibi canlı bir yapıya sahiptir ve uzun süreli D vitamini eksikliği kemik bünyesinde bozulmalara, kemik erimesi oluşumuna ve kas güçsüzlüğüne sebep olabilmektedir. D vitaminine bağlı olarak çocuklarda raşitizm, erişkinlerde kemik yumuşaması, gelişen yaşlarda da osteoporoz oluşabilmektedir. Raşitizm, D vitamini eksikliğinden ötürü kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması manasına gelir. Bu hastalık, bacaklarda eğrilik, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, büyüme geriliği, göğüs kemiği deformitesi gibi kemik bünyesinde kalıcı bozukluklara namacıyla olabilmektedir.
D vitamini eksikliğinde kemik erimesiyle beraber kemik ağrısı görülebilmekte ve bu bütün bedende hissedilebilmektedir. İlerleyen vakitlerde halsizlik de bu ağrılara eşlik edebilir. Kemiklerin güçlendirilmesi amacıyla omega-3, kalsiyum, magnezyum, potasyum ve D vitamini sahibi olan gıdalar tüketilmelidir. İlerleyen yaşlarda kendini gösteren kemik erimesinden korunmak amacıyla sıhhatli beslenmek ve başka vitaminlerle beraber D vitamini civarını güvenliğini sağlamak gerekmektedir. İlerleyen yaşlarda kemik problemin yaşanmaması amacıyla bebeklik döneminde anne sütü kullanımının önemi büyüktür.
Şeker ve kalp hastalıkları
Şeker hastalığı, inme, kalbe bağlı ölüm riski, yüksek tansiyon gibi problemler da D vitamini eksikliğinin yol açabileceği sıhhat problemleri arasında yer almaktadır.
D Vitaminin Faydaları Nelerdir? Ne İşe Yarar?
D vitaminin en mühim yararı bedenin kalsiyum ve fosforu emmesine ve tutmasına yardımcı olarak, kemikler yapısının sıhhatli oluşmasını ve sıhhatli kalmasını sağlamasıdır. Raşitizim hastalığının oluşmasını önlemede ve iyileştirmede de etkilidir.
D vitamini faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Kasları ve kemikleri korur
Fosfor ve kalsiyum maddelerinin kan düzeylerini dengeleyen vitamin, D vitaminidir. Diş ve kemik sağlığı yönünden son derece mühimdir. Kalsiyumun bağırsaklarda emilimini sağlarken böbreklerde de kalsiyum kaybını azaltmaktadır. Kemiklerin kalsiyum birikimi ile sertleşmesi D vitamini ile gerçekleşmektedir. Kas gücünü ve kas kütlesini çoğalttığı amacıyla bilhassa yaşlılarda görülen düşme durumlarını azaltmaktadır. Kemik erimesine namacıyla olan paratiroid hormonun salgılanmasını önlemektedir. Kas ve kemik sağlığı amacıyla vitamin alımına ve beslenme düzenine özen gösterilmesi son derece mühimdir.
Diyabete karşı korur
D vitamini diyabete karşı koruma özelliğine sahiptir. Yeterli D vitaminine sahip olan çocuklarda Tip 1 diyabetin azaldığı, düşük olanlarda ise Tip 2 diyabetin arttığı görülmektedir. Hem de metabolik belirti gibi durumlar, D vitamini eksikliği görülen şahıslarda meydana çıkar.
Bağışıklık sistemini korur
Bağışıklık sistemini güçlendiren vitaminler arasında D vitamini de yer almaktadır. Bağışıklığı güçlendirerek hastalıklara karşı koruma gerçekleştiren D vitamini, bedendeki bütün hücreler amacıyla yararlıdır. Ülseratif kolit, Crohn, Multipl Skleroz (MS) gibi bağışıklık düzeneğinin namacıyla bulunduğu hastalıklarda düşük D vitaminine rastlanmaktadır. Yeterli D vitamini ile bu hastalıkların önlenebildiği görülmektedir.