
Himalayalar nasıl oluştu?
Himalayalar, Himalaya Dağları ya da Himalaya dağ zinciri olarak anılan bu büyük dağ sistemi; Asya’nın orta güney bölgesinde doğu – batı tarafında uzanıyor. Bu dağ düzeneğinin uzunluğu tam 2400 kilometredir. Pakistan, Hindistan, Çin, Nepal ve Butan’dan geride bıraktığımız sıradağların büyük bir bölümünü buzullar oluşturuyor.
Himalayalar nasıl oluştu sorusunu cevabı amacıyla dünyanın tek bir kıta bulunduğu vakitlara, milyonlarca sene evveline dönmek gerekiyor. Hindistan levhası ve Asya levhasının çarpışması ile 65 milyon sene evvelce meydana çıkan Himalaya dağ düzeneğinin oluşum süreci, kıta hareketleri sebebiyle bugün bile hala devam etmektedir.
Bu iki kıta levhası çarpıştığı vakit basit basit olmayacak bir hal yaşanmış ve levhalardan biri kısalmıştır. Bu kısalmanın, Hindistan levhasının Asya levhasının altına girmesi sebebiyle oluştuğu ön görü ediliyor. Asya levhasının Tibet ucunda yaşanan deformasyon, meydana gelen kısalmanın bir bölümünü karşılayarak meydana Himalayalar’ı çıkarmıştır.
Himalayalar adı nereden geliyor?
Asya’nın ortasında tespit edilen bu uçsuz bucaksız genişlik ve yükseklikteki dağ sistemi, antik çağlardan beri binlerce senedir bölgenin inanç düzeneğinin esasını oluşturmaktadır. Himalayalar üzerinden geçerek hacı bulunduğuna inanan insanlar bu dağa Sanskritçe kar manasına gelen hima ve mesken manasına gelen alaya kelimelerinden bir ad türetmişlerdir.
Hint yarımadasına natural ve geçilmez bir sınır çizen Himalayalar’ın bu adı almasının en büyük sebebi sadece bir dağ değil, geniş bir buzul oluşumu olmasıdır. Batıdan doğuya doğru kesintisiz bir şekilde uzanan bu dağ sistemi içerisinde dünyanın en yüksek 10 zirvesinden 9’u bulunmaktadır. Bunlardan en yüksek olanı da hepimizin bildiği gibi Everest Zirvesi’dir.
Himalayalar’ın siyasi önemi:
Böyle büyük ve muhteşem bir dağ zinciri ister istemez bölgenin siyasi iklimini de şekillendiriyor. Himalayalar’ın büyük bir bölümü Hindistan, Nepal ve Butan’ın egemenlik sınırları içerisinde bulunuyor. Dağ zincirinin bir bölümü ise Pakistan ve Çin sınırları içerisinde yer alıyor.
Himalayalar’ın da bir bölümünün geçtiği Pakistan’ın Keşmir bölgesi, Pakistan ve Hindistan arasında 1972 senesinde oluşturulan bir uyuşma ile ortak denetim noktası olarak kabul ediliyor. Çin, Ladakh bölgesinde geniş bir kısmı denetim eder iken Hindistan, Arunaçal Pradeş eyaletindeki Himalayalar’ın doğu ucunda hak talep etmektedir.
Himalayalar’da tespit edilen mühim zirveler:
İlk kez 1953 senesinde tırmanılan 8.848 metre yüksekliğindeki Everest Dağı, Çin ve Nepal sınırları içerisindedir.
İlk kez 1954 senesinde tırmanılan 8.611 metre yüksekliğindeki Chogo Gangri Zirvesi, Çin ve Pakistan sınırları içerisindedir.
İlk kez 1922 senesinde tırmanılan 8.586 metre yüksekliğindeki Kangchenjunga Zirvesi, Hindistan ve Nepal sınırları içerisindedir.
İlk kez 1955 senesinde tırmanılan 8.462 metre yüksekliğindeki Makalu Zirvesi, Nepal sınırları içerisindedir.
İlk kez 1960 senesinde tırmanılan 8.167 metre yüksekliğindeki Dhaulagiri Zirvesi, Nepal sınırları içerisindedir.
İlk kez 1953 senesinde tırmanılan 8.125 metre yüksekliğindeki Nanga Parbat Zirvesi, Pakistan sınırları içerisindedir.
İlk kez 1950 senesinde tırmanılan 8.091 metre yüksekliğindeki Annapurna Zirvesi, Nepal sınırları içerisindedir.
İlk kez 1936 senesinde tırmanılan 7.817 metre yüksekliğindeki Nanda Devi Zirvesi, Hindistan sınırları içerisindedir.
Önemli Himalaya dağcıları:
Nasuh Mahruki, Everest Zirvesi’ne tırmanan ilk Türk’tür.
Eric Shipton, Everest Zirvesi’ne çıkan yolu keşfetmiştir.
Tenzing Norgay ve Sir Edmund Hillary, Everest Zirvesi’ne ilk çıkan dağcılardır.
Nawang Gombu, Everest Zirvesi’ne ilk tırmanan fakat zirveye ulaşamayan dağcıdır.
Jim Whittaker, Everest Zirvesi’ne tırmanan ilk Amerikalı’dır.
Reinhold Messner, Sekizbinlikler olarak anılan deniz düzeyinin 8 bin metre üstündeki 14 dağın hepsine tırmanan ilk dağcıdır.
Casey Mackins, Everest Zirvesi’ne deniz seviyesinden başlayarak tırmanan ilk dağcıdır.
Dünyanın en yüksek dağı olan Everest Zirvesi’ni de içerisinde sahip olan Himalayalar nasıl oluştu, önemi nedir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve bu dağ sistemi ile ilgili bilmeniz gerekenlerden bahsettik. Himalayalar’ın giderek ısınıyor ve buzullarının eriyor olması ise dünya amacıyla kaygı verici bir gelişme.