KABAKULAK NEDİR?

Kabakulak, kabakulak virüsünün namacıyla bulunduğu, kulakların önündeki parotis adlı tükürük bezlerinin şişmesi ile karakterize bulaşıcı viral bir enfeksiyondur. Yüzün her iki yanının etkilenebildiği kabakulak hastalığının süregelen bulguları tükürük bezlerinin şişmesine bağlı yanaklarda ve çenede şişme, çiğneme zorluğu, ateş, yorgunluk ve kas ağrılarıdır. Kabakulak hastalığı bilhassa 5-10 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Semptomları hafif olsa da tedavi edilmediği halde ciddi komplikasyonlara namacıyla olabilir.

Kabakulak, paramiksovirüsler olarak tanınan bir virüs grubuna ait olan kabakulak virüsünün parotis adı verdiği tükürük bezlerini etkilemesi ile meydana çıkan bulaşıcı bir hastalık türüdür. Tükürük bezlerinde virüslere bağlı ilerleyen kabakulak viral bir iltihaptır. Bazı hallerde kabakulak virüsü, yumurtalık, testis, pankreas ya da meninks (beyni ve omuriliği çevreleyen zar) iltihaplanmasına da sebep olur. Hastalık baş ağrısı, ateş, halsizlik gibi hafif belirtilerle meydana çıkarak tükürük bezlerinde kuvvetli şişmeye artık parotite namacıyla olur. Bu da yanaklarda şişmeye, çenede hassasiyete sebebiyet verir.

Tükürük bezlerinin altı tanesi büyük tükürük bezleridir. Bunlardan iki tanesi yanaklarda bulunur. Yanakta bulunduğu yer, çiğneme kasının derhal yakınında ve kulağın önündedir. Bu bez iltihaplandığında büyüyüp geliştiği amacıyla kulak çevresini kalınlaşmış gösterdiğinden ismi dilimizde kabakulak olarak yer almıştır. Kabakulak hastalığında antiviral etkili bir tedavi alternatifi bulunmasa da bulguları hafifletmek ve denetim altına alabilmek amacıyla birtakım ilaç tedavileri uygulanabilir.

KABAKULAK NİÇİN OLUR?

Kabakulak hastalığına, paramiksovirüs ailesinden RNA virüsü olan kabakulak virüsü sebep olur. Bu virüs türü bilhassa ilkbahar aylarında daha rahat bir şekilde yayılarak insanlara bulaşır. Viral enfeksiyon olan kabakulak tükürük bezlerini etkiler. Kabakulak, yanakta yer etmiş tükürük bezinin mumps denilen özel bir virüsle iltihaplanmış halinin isimlendirmesidir. Kabakulak basitçe şahıstan şahsa bulaşabilir. Bulaşma namacıylaleri şu şekilde sıralanır:

Virüse sahip kişiyle öpüşmek
Enfekte kişiyle yemek paylaşımı yapmak
Ortak çatal, bıçak kullanmak
Hapşırma ya da öksürme neticesinde hava yolu ile sunulan virüsle ilişki etmek
Virüse sahip olan bireyin ağzına ve burnuna dokunduktan sonra diğer yerlere dokunması.
Bazı şahıslari kabakulak hastalığına yakalanma riski daha yüksektir. Bu şahıslar şu şekilde sıralanır:

Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
Uluslararası seyahat eden şahıslar
Virüse karşı aşılanmamış şahıslar
Yurt gibi kalabalık yaşam sürdüren insanlar

KABAKULAK NASIL BULAŞIR?

Viral bir enfeksiyon olan kabakulak hastalığını taşıyan şahıslar öksürme, hapşırma, konuşma sırasında damlacıkların havaya karışmasından kaynaklı olarak diğer şahıslara bulaştırır. Bu damlacıklar çevrede tespit edilen eşyaların da üstüne gelerek diğersının o eşyayı ilişkiyi halinde yayılabilir.

KABAKULAK TANISI NASIL KONUR?

Kabakulak hastalığının en dikkat çekici özelliği bademciklerin yana doğru itilmiş olması ve tükürük bezlerinde şişme ve kızarıklık oluşmasıdır. Fiziki muayenede beden ısısı ölçüldükten sonra doğru tanı amacıyla kan, idrar ya da tükürük örneği alınarak test yapılabilir. Kabakulak bulguları görüldüğünde netlikle hekime başvurulmalıdır.

KABAKULAK TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Kabakulağın net bir tedavisi yoktur. Tüm virüs hastalıklarında bulunduğu gibi bedenin kendi özel direnç ve dayanma gücüyle atlatılan bir hastalıktır. Çoğunlukla pek bir sorun olmadan düzelir. Ama seyrek de olsa komplikasyonlara sebep olabilir.

Kabakulakta destek tedavi planlanır. Ateş amacıyla ateş düşürücü verilir. Hastanın iyi beslenmesi, bol sıvı alması çok önemlidir. Virüslere karşı etkili antiviral ilaçlar kullanmak mümkün fakat hastanın kendi direnci ile geçmesi de beklenebilir. Hasta yakından takip edilmelidir. Hastanın kulaklarına zarar vermeye başladığı vakit kulaklarda çınlamalar, işitmede yavaş yavaş azalma ile kendini gösterebilir. Bu halde iltihabın daha saldırgan ilerlemesini durdurmak amacıyla kortizon tedavisi planlanabilir. Fakat kortizonun faydaları varken zararları da olmasından çok dikkatli kullanılması gerekir. Bu halde antiviral ilaçların dozları artırılabilir. Tedavi hastanın haline ve şikayetlerine göre çoğu şekilde düzenlenebilir. 1 hafta 10 gün içerisinde hastalığın düzelmesi beklenir.