Karanlık Fobisi (Korkusu) Neden Olur?

Tedavi edilmeyen ve aşırı korkuları tespit edilen şahıslar, yeterli ışığın olmadığı her haladan kaçınabilirler. Güneş battıktan sonra dışarı çıkmayı gerektiren sosyal hallerden uzak kalabilirler. Karanlık korkusu olan şahıslar korku duygusunun yanı sıra uyku problemi da yaşayabilir, bu da gün içerisinde yorgunluğa ve zorluklara namacıyla olabilir. Çeşitli terapi çeşitleri ve maruz kalma teknikleri bu problemi olan çocuklara ve yetişkinlere yardımcı olabilir.

Karanlık korkusu fobisi her yaştan insanı tersleyebilir, fakat çocuklarda görülen karanlık korkusu en süregelen karşılaşılan haldir. Karanlıkta travma tik deneyimler yaşam sürdüren şahıslar, karanlık korkusu geliştirmeye daha yatkındır. Örneğin, şayet diğer bir şahıs karanlıkta birine fiziksel olarak zarar verirse, karanlığı o anı ile ilişkilendirebilir. Başka bir örnek, elektrik kesintisine amacıyla olan korkunç bir fırtına olabilir.

Karanlık korkusunun meydana gelmesine tesir eden birtakım faktörler şunlardır:

Psikolojik Faktörler: Karanlık, insanların görsel algılarını kısıtlar ve bilinmeyen halleri tetikler. Bilinmezlik ve kontrolsüzlük hisleri, karanlıkla ilişkilendirilerek endişe ve korku oluşturabilir. Çocukluk döneminde yaşanan travma tik deneyimler, karanlık korkusunun gelişiminde rol oynayabilir. Karanlık korkusu travma tik bir deneyimin neticesi olarak meydana çıktığında, genelde travma ardından gerilim problemi ile temaslı olabilir. Karanlığın kendisinden korktukları kadar karanlıkta olandan da korkabilirler.

Kültürel Etkiler: Karanlık korkusunun bir diğer süregelen sebebi korku filmleri ya da üzücü hikayeler olabilir. Bu filmlerden ve hikayelerden görüntüler bireylerin akıllarına gelebilir ve gölgelerde gizlenen bir şeyin varlığını düşünüp korkabilirler. Korku filmleri, masallar, mitolojik öyküler gibi kültürel içerikler, karanlığın tehditkâr bir bölge olarak algılanmasına katkıda bulunabilir.
Bilişsel Süreçler: İnsanlar, karanlıkta nesneleri ya da tehlikeleri tam olarak göremediklerinde, mümkün tehlikeler ile ilgili aşırı endişe duyabilirler. Bu endişe bilinçaltında tehlikeli bir hal olarak algılanabilir.

Karanlık Fobisi (Korkusu) Bulguları Nelerdir?

Karanlık korkusuna sahip şahıslar karanlıktayken ya da karanlığı düşündüklerinde yoğun bir şekilde korku ya da endişe hissedebilirler. Çocuklar yatmaktan ya da yatmadan evvelce ışıkları kapatmaktan kaçınabilirler.

Karanlık korkusu bulguları şunları içerebilir:

Dehşet verici düşünceler
Panik ataklar
Artan kalp hızı
Göğüs ağrısı
Kalp çarpıntısı

Karanlıkta ağlama ve çığlık gibi yoğun hisler yaşama
Karanlık ya da geceyi düşünürken mide bulantısı ve kusma
Nefes darlığı
Hızlı soluk alma
Yutma güçlüğü
Ağız kuruluğu
Baş dönmesi
Baş ağrısı
Aşırı terleme

Karanlık Korkusu Nasıl Teşhisi Edilir?

Karanlık korkusu teşhisi, genelde psikiyatristler ya da klinik psikologlar doğrulusunda yapılır. Teşhis amacıyla hasta hikayesi, semptomların şayet dirilmesi, karanlık korkusu testi gibi yöntemler kullanılabilir. Teşhis amacıyla ilk olarak eksper hekimler doğrulusunda bireyin yaşadığı semptomların ve korkuların tespitine yönelik ayrıntılı bir hasta hikayesi alınır.

Hastanın geçmişte denk geldiği mümkün travma tik haller ya da karanlıkla temaslı özel haller ile ilgili bilgi toplanır. Doktorlar, bireyin karanlık korkusunun semptomlarını şayet dirirler. Bu semptomlar arasında yoğun endişe hissi, terleme, titreme, kalp çarpıntısı, soluk alma zorluğu gibi fiziksel bulgular ve karanlıkta kalma ya da karanlık bölgelerden kaçınma gibi davranışsal reaksiyonlar bulunabilir.

Doktorlar doğrulusunda tanıya yardımcı olmak amacıyla karanlık korkusu testi amacıyla Amerikan Psikiyatri Birliği doğrulusunda yayımlanan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, DSM-5’teki tanı kriterleri kullanabilir.

Karanlık Korkusu Risk Faktörleri Nelerdir?

Karanlık korkusu çocuklarda yetişkinlere göre daha süregelen görülür. Karanlıkta yaşanan travmatik ya da rahatsız edici deneyimlerin çocuklar ve yetişkinlerde fobi geliştirme mümkünlülüğü daha yüksektir. Bu ürkütücü deneyimin anıları, rastgele bir bölgeda ışıklar söndüğünde ya da karanlıkta kaldığında geri gelebilir. Hem de karanlık korkusu şahıslarda ürkütücü bir film sebebi ile ya da üzücü bir hikâye duyduktan sonra da gelişebilir.