MİGREN NEDİR?

Migren, bulantı, kusma, ışığa ve sese karşı hassasiyet gibi bulgularle meydana çıkan, başın bir yönünde yineleyen zonklama ve nabız gibi atan ağrı ataklarıyla karakterize bir baş ağrısı türüdür. Migrenin süregelen tetikleyicileri östrojen düzeylerinde düşüş, alkol kullanımı, gerilim, soğuk hava koşulları ve uykusuzluktur. Migren atağının bulguları arasında ışığa, sese ve kokulara karşı çoğalan hassasiyet, mide bulantısı, kusma, tek gözde görme kaybı, konuşma güçlüğü ve başın bir yönünde baskın olan yoğun ağrı vardır. Kadınların aşağı yukarı %20’sinin, erkeklerin ise % 8’inin migren hastası bulunduğu bilinir.

Migren, sinir sinyallerini geçici olarak etkileyen anormal beyin etkinliği neticesi başın bir yönünde zonklayan bir ağrı ile meydana çıkan kuvvetli baş ağrısına namacıyla olan nörolojik bir hastalıktır. Migrenin tetikleyicileri genelde birtakım ilaçların kullanımı, kırmızı şarap başta olmak üzere alkol tüketimi, çok kafein alımı, gerilim, parlak ışık, ses ve uyku sorunlarıdır.

Migren atakları senede 1-2 defa ya da ay amacıylade defalarca görülebilir. Migren ağrılarının çoğunun çok kuvvetli seyrettiğini söylenebilir. Migren ağrısı olanlar baş ağrına eşlik eden faktörler namacıylaiyle günlük işlerini tamamlamakta zorlanırlar. Yine de tam bir migren tanısı konması amacıyla uzun bir proses ve eksper hekim denetimi çok mühimdir.

MİGREN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Migreni olan şahıslarda kuvvetli baş ağrısı, iştahsızlık, kusma, bulantı, ışık, ses ve harekete karşı duyarlılık, duygudurum değişimleri, halsizlik ve terleme şikayetleri gibi bulgular meydana gelir.

Enseden başlayarak, bütün baş bölgesine sunulan baş ağrısıda dahil olmak üzere migren bulguları şunlardır:

Enseden başlayan ve baş bölgesine sunulan baş ağrısı
Mide bulantısı
Kafa karışıklığı
Görüşte bulanıklık ve görme güçlüğü
Depresyon gibi ruh durumu değişimleri
Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
Işık ve gürültü gibi seslere karşı duyarlılık

El ve ayaklarda uyuşma
Yeme isteği
Konuşmada güçlük
Migren atağı sırasında ışığa ve sese karşı artmış duyarlılık yüksek olacağı amacıyla bunlara maruz kalmak ağrının şiddetini artırabilir. Migreni olan şahıslarda kokuya karşı duyarlılıkta artar, bu amaçla parfüm gibi kokular bulantıya ve kusmaya namacıyla olabilir.

Şiddetli baş ağrısından derhal evvelce görülen migren devresine “aura” denir. Migren aurası ağrının başlamasından evvelce ya da ağrının ilk ilerleme döneminde olur. Kısa sürelidir; 10 ile 30 dakika arasında genelde 20 dakika sürer.

Görsel aura: Hastalar titrek parıldayan ışıklar tanım ederler.
Duyusal aura: Migrenin duyusal aurası el ve dilde ya da ağız ve çenede uyuşma, karıncalanma şeklindedir.

MİGREN NİÇİN OLUR?

Migrenin amaçlarinin en başında kalıtsal faktörler gelir. Ailede migren hikayesi varsa migren hastası olma mümkünlülüğü % 40’tır. Hem annesi hem babası migren hastası olan bir şahıs ise %75 oranında migren şikayetleri yaşayabilmektedir. Migren ağrısının amaçlarinden biri de de hormonal değişimlerdir. Bu amaçla migren, en sık kadınlarda görülür. Bayanlarda görülme sıklığı erkeklere göre 3 kat çok olan migren atakları bilhassa adet vakitlarında hormonal değişimden ötürü şiddetini artırabilir. Adet döneminde kuvvetli baş ağrısının çoğalması da migrene bağlanabilmektedir. Bulantı kusma, ışığa ve sese hassasiyet olabilir. Çoğunlukla tek doğrultulu, yoğun ve zonklayıcı tarzdadır.

Soğuk gıdalar: Genellikle beden ısısının yükseldiği egzersiz, yürüyüş sırasında ya da sıcak havalarda tüketilen soğuk havalar birtakım şahıslarda migren ağrısına namacıyla olabilir. Genellikle alın ve şakaklarda hissedilen ağrı genelde birkaç dakika sürer. Hem de çok soğukta kalmak da migreni tetikleyebilir.

MİGRENİ NELER TETİKLER?

Kişiye göre değişiklik gösterse de genelde peynir ve çikolata gibi birtakım yiyecekler, öğün atlamak, öğünü geciktirmek, yeterli su içmemek gibi haller migreni tetikler. Uyku düzeni de migren amacıyla mühim bir faktördür. Az ya da çok uyumak, yoğun egzersiz gerçekleştirmek ve uzun süreli yolculuklar da migren tetiklenmesine namacıyla olarak ağrılara yol açar. Migreni tetikleyen başka faktörler şu şekilde sıralanabilir:

Gürültü ve hava kirliliği gibi bölgesel etkenler
Çok parlak ve yanıp sönen ışıklar
Keskin kokular
İklim değişiklikleri
Bayanlardaki hormonal değişimler
Çikolata, kakao, bakla, kuru fasulye, mercimek ve soya ürünleri, detaylı deniz ürünler, sakatatlar, alkollü içecekler, hazır et ve tavuk suyu tabletleri, konserveler, çağ kahve ve asitli içecekleri, incir, kuru üzüm, papaya, avokado, muz ve kırmızı erik, fıstık ezmesi gibi migreni tetikleyebilecek yiyecek ve içecekler konusu ile alakalı dikkatli olunmalıdır.

MİGREN TANISI NASIL KONULMAKTADIR?

Migren tedavisinde ilk proses, migren hastasının şikayetleri hekim doğrulusunda değerlendirildikten sonra klinik olarak tanı konmasıdır. Migren şikayeti yaşam sürdüren bireylerin işlemiş hikayesi incelenmeli, baş ve boyun bölge muayenesinin ardındannda namacıylae yönelik olarak şahsa özel bir tedavi planı çıkartılmaktadır. Muayene sırasında kas yapılarını incelemek gerekir. Boyun ve sırt bölgesindeki bir tetik nokta örnek olarak adale kasılması, kulunç girmesi de enseden başlayan, tek doğrultulu göz ve yüz ağrısına namacıyla olabilir.

Hastanın su tüketimi, nasıl beslendiği, uyku düzeni, gerilim derecesi, bölgesel şartları, mide bağırsak sistemi sağlığı ile alakalı durumu belirlenmelidir. Çünkü fizyolojik bozukluklar da ağrının çok algılanmasını sağladığı gibi ağrıyı tetikleyebilir. Günümüzde pek çok insan boyun ve sırt ağrısı yaşamaktadır ve bunlara ek olarak ilerleyen baş ağrıları da migren tanısıyla son derece sık karıştırılmaktadır. Migren hastalığında beyin cerrahisi, nöroloji, psikiyatri, fizik tedavi bölümleri ile multidisipliner bir yaklaşım gereklidir. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki; hastaların gerçekte yüzde 53’ü psikojenik faktörlere ya da hastalık ardından ilerleyen psikoloji bozukluğuna bağlı olarak ağrılar çekmektedir. Bu namacıyladen her hastaya aynı metodu kullanmak doğru bir yaklaşım değildir.

Migren türleri doğru tedavi amacıyla çok mühimdir. Migrenin doğru değerlendirebilmesi amacıyla kesinlikle eksper bir hekime danışılmalıdır. En sık görülen migren tarzı “aurasız migren” dir. Migren ağrısına sahip olanların çoğunda aurasız migrene rastlanır. Migrenin başka bir çeşidi olan auralı migrene sahip olanlarda da kimi vakit aurasız ataklar görülebilir.

Beyne ait birtakım hastalıklardan şüphelenildiği vakit bunları dışlamak üzere araştırmalar yapılır. Tekrarlayıcı baş ağrısı olan hastalara beyin görüntülemesi (beyin tomografisi) yapılarak migreni taklit edebilecek hastalıklar araştırılmalıdır.