ORHAN KEMAL KİMDİR?
Orhan Kemal, gerçek ismi Mehmet Raşit Öğütçü, 15 Eylül 1914 tarihinde Adana’da dünyaya geldi. Babası, o sırada Çanakkale cepheside, Dardanos’ta topçu teğmeni olan avukat Abdülkadir Kemali Bey, annesi ise rüştiye mezunu, iki sene kadar memleketinde ilkokul öğretmenliği yapmış Adanalı Azime Hanım’dır.
Çocukluğunun ilk seneları Adana’da geçti. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Adana’nın Fransız işgaline uğraması üstüne ailesi ile evvelce Niğde’ye, sonra Konya’ya taşındı. Konya’da olduğu dönemde Kuvâ-yi Milliye hareketine karşı Delibaş isyanına şahitlik etti. Kuvay-ı Milliye güçlerine katılmış olan babası; isyanın bastırılmasından sonra TBMM’ye Kastamonu milletvekili olarak girdi.
Ankara’ya taşınan aile, 1923’te Adana’ya döndü. Ceyhan’da çiftçilikle uğraşmaya başlayan babası Toksöz gazetesini çıkardı. Takrir-i Sükûn Kanunu’nun sonrasında pek çok gazete ile beraber Toksöz de kapatıldı ve Abdülkadir Kemali Bey 11 ay tutuklu kaldı. 1930’da Adana’da Ahali Cumhuriyet Fırkası’nı kuran Abdülkadir Bey, Ahali isimli gazeteyi çıkardı. Babasının aktif politika yaşamı içerisinde olmasına karşın Orhan Kemal bu senelerde politika ile ilgilenmedi. Abdülkadir Bey, Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kendini feshetmesinden sonra partisini kapatıp Suriye’ye kaçtı. 1931’de tüm aile Beyrut’a yerleşti.
Orhan Kemal, Suriye’deki babasının yanına gidince orta öğrenimini kendi arzusuyla yarıda bıraktı ve Beyrut’ta bulaşıkçılık ve matbaa işçiliği yaptı. Bir sene sonra tek başına Türkiye’ye dönerek babaannesinin yanına yerleşti; Adana’da çırçır fabrikalarında işçilik ve kâtiplik yaptı. Bu senelerdeki birikimleri, gelecekte Baba Evi, Avare Yıllar Romanlarına yaşam vermiştir. 1937’de çırçır fabrikasında (Millî Mensucat) bir işçi olan Nuriye ile evlendi. Bir sene sonra ilk çocuğu Yıldız doğdu.
ORHAN KEMALYAZARLIK KARİYERİ
İlk hikaye kitabı Ekmek Kavgası (1949) ve Küçük Adamın Notları başlığı altında duyurduğu otobiyografik Roman dizisiyle vakitgelen bir üne kavuştu. Edebi yaşamı 1960’lı senelerde zirveye ulaştı. Adana’da t1958’de Sait Faik Hikâye Armağanı’nı Kardeş Payı isimli hikayesi ile aldı. Sinema senaryoları yazsa da fazlası sansürden geri dönmekteydi. O da senaryoları İlhan F. Demir, Yıldız Okur imzalarıyla kaleme aldı. 1964’te Devlet Kuşu Romanına dayanılarak uyarlanan İspinozlar oyunu ile ilk kez tiyatroya ismim attı. İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahnelenen oyun iki buçuk ay sonra bilinmeyen bir amaçla kaldırıldı. 1965 senesinde “Nâzım Hikmet’le 3,5 Yıl” isimli anı kitabını yayımladı. Aynı sene yayımlanan Bir Filiz Vardı isimli Romanı ile otobiyografik Romana döndü. 1960 senesinde tanışıp duygusal bir temasa girdiği fakat ilişkilerinin meydana çıkmasından kısa bir vakit sonra ayrılmak mecburiyetinde kaldığı son aşkını anlattı.
1966’da “hücre çalışması ve komünizm propagandası” gerçekleştirdikleri gerekçesi ile iki dostu ile beraber tutuklandı. “Suç teşkil eden bir cihet bulunmadığı” yolundaki bilirkişi raporu üstüne bir ay sonra serbest bırakıldı. Kimi Romanlarını oyun olarak yine kaleme alan yazar, 1967’de 72. Koğuş Romanını oyunlaştırdı. Eser, Ankara Sanat Tiyatrosu doğrulusunda sahnelendi. Orhan Kemal, bu oyunu ile Ankara Sanatseverler Derneği doğrulusunda en iyi oyun yazarı seçildi. 1969’da Türk Dil Kurumu Ödülü’nü ve Sait Faik Hikâye Armağanı’nı Önce Ekmek isimli kitabı ile aldı.oprak ve fabrika işçilerinin dünyasını, İstanbul’daki gecekondu mahallelerini, fabrika çevrelerini eserlerine yansıttı. Murtaza, Hanımın Çiftliği, 72. Koğuş isimli eserleri başyapıtlarındandır. Adanaspor’da futbol oynamıştır. Golcü Raşit olarak bilinmektedir.
1949’da babasını kaybetti ve aynı sene doğan çocuğuna babasının ismini verdi ve doğumdan sonra ailesiyle İstanbul’a yerleşti. Hayatının geri kalanında geçimini kitap, makale, film senaryosu aratarak sağladı. 1952’de duyurduğu Murtaza ve Cemile Romanları ile edebiyatçı olarak ünü yasenedı. 1954 senesinde Bereketli Topraklar Üstünde isimli Romanı ile topraksız tarım işçilerinin dramını edebiyat dünyasına taşıdı. Aynı sene 72. Koğuş’u yazmaya başladı. 1957’de dördüncü çocuğu Işık doğdu.