Orhan Pamuk, 1952’de İstanbul’da doğdu. Cevdet Bey ve Oğulları ve Kara Kitap Romanlarında anlattığına benzer kalabalık bir ailede, Nişantaşı’nda büyüdü.
Otobiyografik kitabı İstanbul’da anlattığı gibi çocukluğundan yirmi iki yaşına kadar yoğun bir şekilde resim yaparak ve gelecekte ressam olacağını düşleyerek yaşadı. Liseyi İstanbul’daki Amerikan lisesi Robert Kolej’de okudu.
İstanbul Teknik Üniversitesi’nde üç sene mimarlık okuduktan sonra, mimar ve ressam olmayacağına karar verip okulu bıraktı ve İstanbul Üniversitesi’nde gazetecilik okudu. Pamuk, yirmi üç yaşından sonra Romancı olmaya karar sunarak diğer her şeyi bıraktı ve kendini evine kapatıp yazmaya başladı.
İLK ROMANI CEVDET BEY VE OĞULLARI
İlk Romanı Cevdet Bey ve Oğulları 1982’de yayınlandı ve Orhan Kemal ve Milliyet Roman Ödülleri’ni aldı. Pamuk ertesi sene Sessiz Ev isimli Romanını yayınladı ve bu kitabın Fransızca çevirisiyle 1991’de Prix de la Découverte Européene’i kazandı.
Venedikli bir köle ile bir Osmanlı âlimi arasındaki gerilimi ve arkadaşlığı izah eden Romanı Beyaz Kale (1985), pek çok dile çevrilerek Pamuk’a uluslararası ününü gerçekleştiren ilk Romanı oldu. Aynı sene karısıyla Amerika’ya gitti ve 1985-88 arasında New York’ta Columbia Üniversitesi’nde “misafir âlim” olarak bulundu.
İstanbul’un sokaklarını, geçmişini, kimyasını ve dokusunu, kayıp karısını arayan bir avukat vasıtasıyla izah eden Kara Kitap’ı 1990’da Türkiye’de yayınladı. Fransızca çevirisiyle Prix France Culture Ödülü’nü kazanan bu Roman, geçmişten ve bugünden aynı heyecanla söz edebilen bir yazar olarak Pamuk’un ününü hem Türkiye’de hem de yurtdışında genişletti.
1991’DE KIZI, RÜYA DÜNYAYA GELDİ
1991’de, Pamuk’un Rüya ismini verdiği bir kızı oldu. 1994’te, gizemli bir kitaptan büyülenen üniversiteli bir genci hikâye ettiği Yeni Yaşam isimli şiirsel Romanı yayınlandı. Osmanlı ve İran nakkaşlarını, Batı dışındaki dünyanın görme ve resmetme biçimlerini bir aşk ve aile Romanının entrikasıyla hikâye ettiği Benim Adım Kırmızı isimli Romanı 1998’de yayınlandı. Bu kitapla Fransa’da Prix du Meilleur Livre étranger, İtalya’da Grinzane Cavour (2002) ve İrlanda’da International Impac-Dublin (2003) ödüllerini kazandı.
1990’ların ortasından itibaren Pamuk, insan hakları ve kanaat özgürlüğü hususlarında yazdığı makalelerle Türkiye devletine karşı eleştirel bir tavır takındı. Yurtiçinde ve yurtdışında detaylı gazete ve dergilere yazdığı edebi, kültürel makalelerden meydana getirdiği geniş bir seçmeyi 1999 senesinde Öteki Renkler adıyla yayınladı.
2002 YILINDA İLK VE SON SİYASİ ROMANI “KAR”I YAYIMLADI
“İlk ve son siyasi Romanım” dediği Kar isimli kitabını 2002’de yayınladı. Kars şehrinde, siyasal İslamcılar, askerler, laikler, Kürt ve Türk milliyetçileri arasındaki şiddeti ve gerilimi hikâye eden bu kitap, New York Times Book Review doğrulusunda 2004 seneının en iyi 10 kitabından biri seçildi.
Pamuk’un 2003 senesinde yayınladığı İstanbul, yazarın hem yirmi iki yaşına kadar olan anılarını aktardığı bir anı kitabı, hem de kendi şahsi albümüyle, Batılı ressamların ve yerli fotoğrafçıların eserleriyle zenginleştirilmiş, İstanbul üstüne bir denemedir.
PEK ÇOK ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLDÜ
Kitapları 59 dile çevrilmiş olan, tüm dünyada on milyondan çok satmış olan Pamuk, pek çok üniversiteden şeref doktorası aldı. Alman Kitapçılar Birliği doğrulusunda 1950 senesinden beri verilmekte olan, Almanya’nın kültür alanındaki en seçkin mükafatı olarak kabul edilen Barış Ödülü, 2005’te Orhan Pamuk’a verildi. Hem de Kar Fransa’da her sene en iyi turist Romana verdiği Le Prix Médicis étranger mükafatını aldı. Aynı sene Prospect dergisi doğrulusunda dünyanın 100 entelektüeli arasında gösterildi ve 2006 senesinde Time dergisi doğrulusunda dünyanın en etkili 100 kişisinden biri seçildi.
NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜNÜ ALDI
American Academy of Arts and Letters’ın ve Çin Sosyal Bilimler Akademisi’nin şeref delegesi olan Pamuk, seneda bir devre Columbia Üniversitesi’nde ders veriyor. Orhan Pamuk 2006 senesinde Nobel Edebiyat Ödülü’nü alarak bu mükafatı kazanan ilk Türk oldu.
2008’DE MASUMİYET MÜZESİ’Nİ YAYIMLADI
Pamuk 2008’de aşk, evlilik, dostluk, sevinç gibi hususları bireysel ve toplumsal boyutlarıyla işlediği Masumiyet Müzesi isimli Romanını; 2010 senesinde ise çocukluğundan başlayarak hayatını ve edebiyatla temasını eksen alan makale ve röportajlarından meydana gelen Manzaradan Parçalar’ı yayınladı.
Pamuk, 2009’da Harvard Üniversitesi’nde verdiği Norton derslerini 2011 senesinde Saf ve Düşünceli Romancı adıyla kitaplaştırdı.