Saç Dökülmesi Nedir?
Sağlıklı bir saç derisinde ortalama 100 bin adet saç yer alır ve erişkinlerde yıkanma ve taramaya bağlı olarak günde ortalama 100-150 adet saç teli dökülmesi normal kabul edilir. Saç dökülmesi; hormonal ve besinsel faktörler, kimyasal maddelere maruz kalmak, kalıtsal yatkınlık, sistemik hastalıklar, kıl gelişimi bozuklukları, ilaçlar, psikolojik gerilim ve saçlı deri hastalıklarına bağlı olarak meydana çıkabilmektedir.
Sağlıklı bir insanda saç dökülmeleri 2 aya kadar sürebilmektedir. Yılda 3 kez tekrarlanan saç dökülme vakitınin 2 ayı aşması ise birtakım ciddi hastalıkların habercisi olabileceği gibi eksper yardımı alınmasını gerektirebilir. Saç dökülmesi genelde tetikleyici faktörden 3-4 ay sonra başlamakta ve bu faktörler tedavi edildikten 6-12 ay sonra normale dönebilmektedir.
Her saçın hayat vakitı kabaca üçe ayrılır. Büyüme evresi en uzun süren evredir, bu evrede saç ortalama ayda 1 cm uzar. Bu evreyi tamamlayan saç daha sonra birkaç hafta süren dinlenme evresine girer. Ortalama 2-3 hafta süren bu evreden sonra da saç dökülme evresine girecektir. Dökülme evresine giren saç, saç folikülü ile olan bağlantısını kaybeder ve 2-4 ay içerisinde dökülür. Bu süre, saça yapılan, tarama, fırçalama, yıkama işlemleri ile daha da kısaltılabilir fakat uzatılamaz. Bu vakitın sonucunda saça hiçbir şey yapılmasa bile saç kendi kendine kayıp düşecektir. Dökülen saçın yerine saç folikülünden yeni saç üretilir.
Bu döngü bir hayat boyu devam eder. Saçın dış görünüşünden hangi evrede bulunduğu anlaşılamaz ve rastgele bir vakit diliminde saçın %85-90’i büyüme kısmında, %1-2’si dinlenme kısmında, %10-15’i dökülme kısmında olur. Banyo yapılmayan vakitlarda “günde 100” saç teline kadar dökülmenin normal kabul edilmesinin mantığı yukarıda bahsedilen saçın fizyolojisinde ileri gelir. Bu evrelerin bilinmesi saç dökülmelerinde tedavinin namacıyla uzun sürdüğünün anlaşılması bakımından da mühimdir.
Saç Dökülmesi Neden Olur?
Mevcut her saç telinin bir hayat siklusu vardır. Her saç teli 4- 6 sene yaşar, sonra dinlenir ve daha sonra da dökülür. Saçların bu şekilde dökülmesi son derece natural bir süreçtir ve günde 50-100 tel saç dökülmesi normal kabul edilir. Eğer bu sayıdan daha çok dökülüyorsa, banyo yapar iken ele gelen saç miktarı artmışsa ya da yıkanmış kurulanmış saçı elle çektiğimizde elimize 3-5 adet saç teli geliyorsa bu durumun öneme alınması gerekir. Saç dökülmesinin çok değişik namacıylaleri olabilir. Önemli olan bu sebebin saptanması ve ideal tedavinin yapılmasıdır.
Genetik faktörler
Saç dökülmesinin kadınlarda ve erkeklerde görülme namacıylaleri değişikdır. Erkeklerde görülen saç dökülmesi genelde, kalıtsal olan ve toplumun %50’sinden daha çoksında görülen erkek tip hormona duyarlı saç dökülmesidir. Bu tip saç dökülmesi kroniktir. Yaş geliştikçe kellik gelişir ve neticede saç ekimini gerektirebilir. Erken yaşlarda başlanan takviye tedavileri mezoterapiler ve PRP tedavisi dökülme süratini yavaşlatır. Kelliğe gidecek vakitı uzatır.
Bu tarz dökülmeler kadınlarda da görülmektedir. Genellikle ailesinde kellik sorunu olan şahıslarin bulunduğu şahıslar saç dökülmesi riski ile karşı karşıyadır. Günümüzde 16-18 yaş başlangıçları olan erkek tarzı saç dökülmeleri, genç kızlarda daha çok sayıda görülmektedir. Geçtiğimiz senelere oranla bu hale daha çok rastlanmasının namacıylaleri aşırı gerilim, dengesiz beslenme, uzun süreli aç kalma ve hormonal sorunlar yer almaktadır. Kadın tarzında de erkeklerdeki gibi bir tedavinin yanısıra hormonal tedavilerin de eklenmesi ile başarı oranları artırılabilmektedir.
Deri sorunlari
Deri ve iç hastalıkları da saç dökülmesine namacıyla olabilir. Deri kaynaklı dökülmelerin fazlası deriyi tutan hastalıkların saç derisini etkilemesiyle meydana çıkar. Sedef hastalığı, egzamalar, akne, liken hastalığı, aşırı yağlanan deri, mantar hastalıkları gibi rahatsızlıklarda saç etkilenirse dökülme kaçınılmaz olabilir. Bu dökülmelerin tedavisi altta yatan deri hastalığının tedavisi ile mümkündür.
Yanlış beslenme alışkanlıkları
Besinsel namacıylalere bağlı saç dökülmeleri de sık rastlanan başka bir faktördür. Sonuçta saç canlı bir organdır ve onun da beslenmesi kanlanması gerekir. Düzenli ve dengeli beslenmemek, uzun süreli açlıklar, tek tip beslenme ve karbonhidrat içeriği yüksek besinler tüketmek, neticede saçı etkileyip dökebilir. Tedavisi son derece pratiktir ve dengeli beslenmeye başlanması mühimdir.
Vitamin ve mineral eksikliği
Beslenme sorunu olmamasına karşın saç amacıyla lüzumlu olan vitamin ve minarellerin kanda eksik olması saçı döken başka bir namacıyladir. Eğer B12, D vitamini, folik asit, biotin, çinko, demir gibi vitamin ve mineralleri düşükse saç beslenemez ve dökülür. Hatta demir düşüklüğü yokken bile demir takviyesi saç dökülmesini azaltır. Bu hallerde eksiğin takviyesi kesinlikle bir ekspere başvurularak giderilmelidir.
Hormonal sorunlar
Eğer kişide hormonal sorunlar varsa, adet gecikmeleri ya da düzensizlikleri, tüylenme de artış, aşırı akne, kilo alımında süratlenme gibi sıkıntılar yaşıyorsa bu bulgulara saç dökülmesi eklenmişse bu kez hormonal saç dökülmesinden bahsedilebilir. Bu sorunların kaynağının gene tanenin 2 ya da 3’üncü günü yaptırılacak kan tahliliyle belirlenmesi amacıyla dermatoloji eksperine başvurulmalıdır. Hormonal tedaviler bu tarz dökülmeler hususu ile ilgili etkilidir.
Bazı iç hastalıkları ve ilaç kullanımı
Bazı iç hastalıkları; tiroit bezi hastalıkları ya da bu hastalıklar amacıyla sarfedilen ilaçlar, Romatizmal hastalıklar, sarfedilen hormonlar, zayıflama hapları, böbrek üstü bezi hastalıkları, insülin direnci, diyabet, doğum denetim hapları ve kimi vakit de bu denetim haplarının kesilmesi saç döken başka namacıylalerdir. Bu durumun kesinlikle eksper hekimler doğrulusunda yapılacak muayene ve tetkiklerle kapsamlı bir şekilde araştırılması gerekir.
Ani bir saç kayıbı başlamışsa son üç ay evvelce geçirilen ameliyatlar, ateşli hastalıklar, ilaç toksisiteleri, kan kayıbı, kuvvetli travma düşünülmesi gereken namacıylaler arasında olabilir.
Doğum ve kemoterapi süreci
Tüm bunların dışında iki özel saç dökülme sebebi vardır.
Biri doğumlardan 2-3 ay sonra başlayan pospartum dökülmedir. Hamilelik vakitınce dökülmesi gereken ama dökülmemiş saçların birden hep beraber dökülmesinden kaynaklanır. Uzman denetimünde yapılacak takviyeler bu hususta rahatsızlığın giderilmesinde katkıda yer alır.
Bir öteki kemoterapi alan hastalardaki saç dökülmesidir. Son senelerde daha çağdaş ilaçların kullanılmasıyla bu dökülmeleri daha az görülmektedir fakat esasen tedavi bitirildiğinde kendi kendine toparlanmaya eğilimli bir durumdur.
Kozmetik etkenler
Kozmetik alışkanlıklarının yükselmesi mekanik kimyasal ve fiziksel saç dökülmelerine namacıyla olan başka faktörlerdir. Yani saçları sıkı bağlamak, iç boneler, aşırı ısıya maruz bırakılan fön işlemleri, saç rengini açmak amacıyla sarfedilen boyalar, açıcılar, düzleştirici yöntemler saça dışarıdan zarar sunarak saç kayıbına namacıyla olmaktadır. Bu halde tek tedavi saçların bu uygulamalara maruz kalmasını önlemektir. Saçlar amacıyla lüzumlu takviye ve bakım işlemlerini yapmak tekrar istenilen görünüme kavuşulmasını sağlar.
Stres ve depresyon
Aşırı gerilim her hastalığa bulunduğu kadar saç dökülmesine namacıyla olan başka bir sebeptir. Depresyon, anksiyete, psikozlar ve de bunların tedavisinde sarfedilen ilaçlar saçı etkileyip dökülmesine namacıyla olabilmektedir.
Saç günlük hayatta pek çok faktörden kısa sürede etkilenebilen canlı bir organdır. Kişinin hayatında yolunda gitmeyen bir şeyler bulunduğunda bu bulgular ışığında kişi evvelce kendisini tartıp, daha sonra gerekiyorsa bir dermatoloji eksperından yardım almalıdır. Çünkü bu hususta çevreden gelen hatalı yönlendirmeler ve kulaktan dolma bulgular, hastaların vakit kaybetmesine namacıyla olabilmektedir. Eğer altta yatan mühim bir namacıyla varsa tanı ve tedavide geç kalınması söz hususu olabilir. Bunun dışında saç dökülmesini önlemek ve dökülen saçların tekrar çıkmasını sağlamak kanaati ile şuursuz yapılan maske ve karışımlar saçlara daha çok zarar sunarak geri dönüşümü olmayan hasarlara namacıyla olabilir.