
Tuz Gölü, Türkiye’nin tuz deposu olarak biliniyor. Ülkemizdeki en büyük ikinci göl olan Tuz Gölü, aynı vakitte Türkiye’nin doğalgaz deposuna da ev sahipliği yapıyor. Peki Tuz Gölü nerede? Nasıl oluştu? Önemi nedir? Detaylar aşağıda.
Tuz Gölü, coğrafya derslerinden de hatırlanacağı üzere Türkiye’nin en büyük ikinci gölü. İç Anadolu bölgesinde yer alan göl, adından anlaşılabileceği üzere tuz yoğunluğuyla ünlü. Türkiye’nin tuz gereksiniminin büyük bir kısmını karşılayan bölge kuşlar amacıyla de büyük dikkate sahip. Son senelerde kuraklıkla bağlantılı olarak süratle küçülen göl amacıyla çalışmalar da yürütülmekte. İşte Türkiye’nin tuz deposu Tuz Gölü ile ilgili bilmeniz gerekenler…
Tuz Gölü nerede?
Tuz Gölü, Konya, Ankara, Kırşehir ve Aksaray’ın kesiştiği bir coğrafyada, İç Anadolu bölgesinde yer alır. Büyük bölümü Konya il sınırları içerisinde yer alan Tuz Gölü, 80 kilometre uzunluğunda ve 100 kilometre genişliğindedir. 1500 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip olup Türkiye’nin en büyük ikinci gölü konumunda olan Tuz Gölü, görsel anlamda da görkemli görüntüye sahip.
Tuz Gölü’ne nasıl gidilir?
Tuz Gölü’ne gitmenin en basit yollarından biri Ankara’nın Şereflikoçhisar ilçesinden ulaşmaktır. Başkentin merkeze en uzak ilçesi olan Şereflikoçhisar’dan Tuz Gölü’ne ulaşabilirsiniz. Minibüs ya da özel vasıtayla bölgeye gelebileceğiniz gibi Konya’dan da göle ulaşım mümkün.
Tuz Gölü nasıl oluştu?
Tuz Gölü etrafındeki platolar arasına gömülmüş teşhis edilen geniş bir tektonik çukurluğun en derin yerinde bulunmaktadır.. Bu çukurluk alandaki tektonik hareketlerle oluşmuştur. Tuz Gölü’nün içerisinde olduğu çukur bölge doğu, batı ve güneyden faylarla çevrilidir.
Göle su getiren akarsular, yazın suları iyice azalan ya da tamamıyla kuruyan derelerdir. Bunlar Şereflikoçhisar’dan gelen Peçenek Çayı, Aksaray’dan gelen Melendiz Çayı, güneyden ve batıdan gelen İnsuyu, Karasu, Kırkdelik çaylarıdır.
Tuz Gölü’nün önemi nedir?
Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan Tuz Gölü, İç Anadolu bölgesinin ortasında yer alır. Göl, Türkiye’nin tuz gereksiniminin %40’ını tek başına karşılamaktadır. Bunun yanı sıra gölün altında Türkiye’nin en mühim doğalgaz deposu inşa edilmektedir.
UZ GÖLÜ’NÜN ÖZELLİKLERİ NELER?
Yağış kısmı 11.900 km² olan Tuz Gölü, dışarıya akıntısı olmayan kapalı havza gölüdür. Yağış kısmının genişliğine karşın beslenme kaynakları zayıftır. Bölge senede ortalama 324 mm/m² yağış ile Türkiye’nin en az yağış düşen alanlarındandır[3]. Göle su getiren akarsular, yazın suları iyice azalan ya da tamamıyla kuruyan derelerdir. Bunlar Şereflikoçhisar’dan gelen Peçenek Çayı, Aksaray’dan gelen Melendiz Çayı, güneyden ve batıdan gelen İnsuyu, Karasu, Kırkdelik çaylarıdır. Bunlardan diğer Beyşehir Gölünün çok sularını Konya’nın atık sularıyla birlikte Tuz Gölü’ne boşaltan DSİ tahliye kanalı da Tuz Gölü’nün su düzeyinin artmasına sebep olmaktadır.
Gölün ortalama su düzeyi 40 cm civarında, yağışın arttığı mayıs ayında ise aşağı yukarı 110 cm’dir. Ağustos ayında göl büyük ölçüde kurur. Tuz seviyesinın çok oluşu, buharlaşma neticesinde göl sahasının büyük evresinde her sene yenilenen 10–30 cm.lik tuz tortulaşmasına namacıyla olmaktadır. Yaz sonlarına doğru Kaldırım Tuzlası ile karşı kenar arasında yürümek mümkündür. Bu mevsimde tuzluluk seviyesi binde 329 gibi ilgi çekici bir orana erişmektedir. Kimyasal bileşim itibarıyla burada mutfak tuzu (sodyum klorür) karakterinde bir tuzluluk hakimdir ve sodyum klorür seviyesi, magnezyum klorür ve sodyum sülfat oranlarından yüksektir.
Göldeki tuz birikmesi detaylı faktörlere bağlı bulunmaktadır. Çevrede jips ve tuz tabakaları sahibi olan Oligosen formasyonunun bulunuşu gölün tuzlaşmasında mühim bir rol oynamıştır. Ancak gölün tabanındaki kaynaklardan da tuzlu sular geldiği teşhis edilmiştir. Gölün sığ oluşu ve buharlaşmanın kuvvetli oluşu tuz birikmesinin diğer faktörleridir. Yazın buharlaşma neticesi tortulanan tuz tabakası makinalarla kazılıp tuzlalarda toplanır. Kaldırım, Kayacık ve Yavşan tuzlaları adı verdiği bu tuzlalar önceleri Tekel doğrulusunda işletilirken 2005 senesinde özelleştirilmiştir.
2011 senesinde ise 10 tuzla sahası da ihale ile satışa sunulmuş, bunların 8 i alıcı bulmuştur.Tuz Gölü’nden elde edilen tuzu yıkayıp öğüten tuz fabrikaları Şereflikoçhisar ekonomisinin belkemiğini oluşturmaktadır. Tuz Gölü ve etrafı 2001 senesinde özel koruma kısmı ilan edilmiştir. Tuz Gölü ve etrafı Phoenicopterus rubber olarak adlandırılan flamingo kolonilerinin ana üreme bölgeleridir. “Anser albifrons” adı verdiği Sakarca kazının da ikinci büyük üreme merkezidir.